Definicja tajemnicy przedsiębiorstwa jest fundamentalnym elementem całego systemu ochrony informacji poufnych. Decyduje ona przede wszystkim o tym, które informacje i pod jakimi warunkami mogą być chronione. Uchwalona niedawno dyrektywa UE 2016/943, dotycząca tajemnic przedsiębiorstwa, zawiera natomiast definicję tego pojęcia brzmiącą inaczej niż aktualnie obowiązująca w polskim prawie. Rodzi się w związku z tym pytanie, czy ta różnica wywoła trzęsienie ziemi w dziedzinie ochrony know-how?
****
Na początku warto zadać pytanie, jakie skutki miałaby zmiana ustawowej definicji tajemnicy przedsiębiorstwa. Przede wszystkim mogłaby ona spowodować konieczność audytu wszystkich uprzednio zawartych umów, a także modyfikacji strategii ochrony informacji poufnych. Umowy dotyczące ochrony i transferu know-how, porozumienia NDA, regulaminy pracownicze czy też umowy badawczo-rozwojowe często odnoszą się bowiem – określając przedmiot ochrony – do ustawowej definicji tajemnicy przedsiębiorstwa. Strony opisują w takich kontraktach np. konkretne przesłanki ustawowe i dostosowują je do potrzeb i danej sytuacji. A zatem zmiana definicji i przesłanek będzie wymagała co najmniej refleksji nad tym, czy zakładana ochrona nadal obowiązuje, a także czy nie jest konieczna zmiana dotychczasowych porozumień i regulaminów obowiązujących w przedsiębiorstwie.
Znaczenie definicji tajemnicy przedsiębiorstwa
Definicja tajemnicy przedsiębiorstwa jest niezmiernie istotna dla każdego podmiotu rynkowego, który opiera swoją działalność o know-how i informacje poufne. Z jakich przyczyn? Po pierwsze, oczywiście dlatego że wyznacza ona zakres informacji, które są chronione z mocy prawa. Po drugie, pojęcie to pojawia się w każdym przepisie regulującym ochronę know-how w obecnym stanie prawnym – zarówno w charakteryzującym ochronę cywilnoprawną art. 11 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (dalej jako „u.z.n.k.”)[1], który mówi m.in., że „[c]zynem nieuczciwej konkurencji jest przekazanie, ujawnienie lub wykorzystanie cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa albo ich nabycie od osoby nieuprawnionej, jeżeli zagraża lub narusza interes przedsiębiorcy”, jak i w przewidującym sankcje karne art. 23 u.z.n.k. Po trzecie, jak zasygnalizowano na wstępie, pojęcie to i jego obecna definicja często występują w umowach obowiązujących w obrocie. Warto bowiem mieć na uwadze, że w drodze umownej ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa niektórym informacjom strony przyznają ochronę równą ustawowej, choć mogłaby ona być wątpliwa na podstawie samego brzmienia legalnej definicji.
Tym samym nie można myśleć o skutecznej ochronie know-how i informacji poufnych bez oparcia jej o ustawową definicję tajemnicy przedsiębiorstwa. O fundamentalnym charakterze definicji tajemnicy przedsiębiorstwa świadczy to, że na gruncie dyrektywy nr 2016/943 (dalej jako „Dyrektywa”)[2] z pojęcia tajemnicy przedsiębiorstwa uczyniono podstawowy element regulacji, od którego uzależniony jest zarówno zakres ochrony know-how, jak i sankcje przysługujące uprawnionym.
Różnice definicyjne między ustawą o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji a Dyrektywą
Źródłem analizowanego problemu są rozbieżności między obowiązującą regulacją ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa a przepisami Dyrektywy. By te różnice lepiej dostrzec, aktualną definicję tajemnicy przedsiębiorstwa, zawartą w art. 11 ust. 4 u.z.n.k., warto podzielić na trzy kluczowe części – przez tajemnicę tę rozumieć należy:
Definicję zawartą w Dyrektywie sformułowano odmiennie i stąd pojawia się pytanie, czy w związku z implementacją Dyrektywy konieczna będzie zmiana definicji tajemnicy przedsiębiorstwa w u.z.n.k. Zgodnie z art. 2 pkt 1 Dyrektywy „«tajemnica przedsiębiorstwa» oznacza informacje, które spełniają wszystkie następujące wymogi:
Choć widoczne są elementy zbieżne w obu definicjach, to jednak gdy próbuje się odpowiedzieć na pytanie, czy ta dotychczasowa jest wystarczająca, na pierwszy plan wychodzą różnice. Można wskazać dwie podstawowe:
Wydaje się, że z uwagi na wyżej wskazane okoliczności zmiana legislacyjna w zakresie definicji tajemnicy przedsiębiorstwa jest wskazana w celu uzyskania zgodności z przepisami Dyrektywy. Wprawdzie można tutaj przywołać wiążącą Polskę definicję z porozumienia TRIPS, która jest zbliżona do tej zawartej w Dyrektywie, niemniej jednak w oparciu o tę definicję nie był tworzony cały system ochrony, jak ma to miejsce w Dyrektywie. Z tej przyczyny uzasadnione jest obecnie zmodyfikowanie definicji tajemnicy przedsiębiorstwa. Zmiana definicji ustawowej będzie natomiast rodzić opisane we wstępie istotne skutki dla przedsiębiorców korzystających z know-how.
Na zakończenie należy dodać, że powyższa zmiana nie będzie jedyną konsekwencją uchwalenia Dyrektywy w zakresie zasad i zakresu ochrony know-how. Przepisy Dyrektywy powinny być implementowane do polskiego ustawodawstwa przed 9 czerwca 2018 r.
[1] Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. nr 153, poz. 1503 ze zm.).
[2] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/943 z dnia 8 czerwca 2016 r. w sprawie ochrony niejawnego know-how i niejawnych informacji handlowych (tajemnic przedsiębiorstwa) przed ich bezprawnym pozyskiwaniem, wykorzystywaniem i ujawnianiem (Dz. Urz. UE L 157 z 15.06.2016, s. 1).