Powrót
Stosowanie prawa zamówień publicznych w czasie pandemii Covid-19
Ogólne wyłączenie stosowania ustawy PZP
Na mocy ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych w brzemieniu ustalonym zgodnie z uchwaloną przez Sejm Nowelizacją[1] z dnia 28 marca 2020 r. przekazaną do Senatu („ustawa COVID-19”) wyłączono stosowanie ustawy Pzp do zawierania umów, których przedmiotem są dostawy lub usługi niezbędne do przeciwdziałania COVID-19. Wymaga to uzasadnienia ze strony Zamawiającego. Zgodnie ze stanowiskiem UZP w szczególności może to dotyczyć:
- zakup sprzętu medycznego, wyrobów medycznych, środków ochrony indywidualnej, czy preparatów do dezynfekcji.
- dostawy sprzętu IT, czy też usługi z zakresu IT w szczególności: wyposażenie stanowiska pracy (np. zakup laptopów, telefonów) do pracy zdalnej, czy też dostosowanie infrastruktury informatycznej zamawiającego w celu wprowadzenia i wykonywania pracy zdalnej.
Art. 6 ust. 1: „Do zamówień na usługi lub dostawy niezbędne do przeciwdziałania COVID-19 nie stosuje się przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1843), jeżeli zachodzi wysokie prawdopodobieństwo szybkiego i niekontrolowanego rozprzestrzeniania się choroby lub jeżeli wymaga tego ochrona zdrowia publicznego.
Wyłączenie podmiotowe
Nowelizacja z dnia 28 marca 2020 r. przewiduje w art. 6 ust. 2 również, że
do zamówień udzielanych przez Bank Gospodarstwa Krajowego lub Polski Fundusz Rozwoju Spółka Akcyjna, związanych z realizacją zadań dotyczących obsługi funduszy utworzonych, powierzonych lub przekazanych Bankowi Gospodarstwa Krajowego lub Polskiemu Funduszowi Rozwoju Spółka Akcyjna na podstawie przepisów odrębnych oraz związanych z realizacją programów rządowych lub innych programów realizowanych ze środków publicznych, które dotyczą instrumentów wsparcia niezbędnych do przeciwdziałania negatywnym skutkom gospodarczym wystąpienia COVID-19, nie stosuje się przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych.”
Zmiana umowy o wykonanie zamówienia publicznego
Nowelizacja[2] do ustawy COVID-19 przewiduje obowiązek wzajemnego informowania się stron umowy o wykonanie zamówienia publicznego o wpływie okoliczności związanych z wystąpieniem COVID-19 na należyte wykonanie umowy. Ustawa przewiduje w związku z tym możliwość zmiany umów o wykonanie zamówienia publicznego w przypadku stwierdzenia wpływu na należyte wykonanie umowy w związku z COVID-19 - o ile taki wpływ wystąpił lub może wystąpić[3]. Zmiana umowy może w szczególności (katalog otwarty) dotyczyć:
- zmiany terminu wykonania umowy lub jej części, lub czasowe zawieszenie wykonywania umowy lub jej części,
- zmiany sposobu wykonywania dostaw, usług lub robót budowlanych,
- zmiany zakresu świadczenia wykonawcy i odpowiadającą jej zmianę wynagrodzenia wykonawcy
– o ile wzrost ceny spowodowany każdą kolejną zmianą nie przekroczy 50% wartości pierwotnej umowy.
Strony umowy potwierdzają wpływ sytuacji związanej z COVID-19 poprzez oświadczenia lub dokumenty, dotyczące „w szczególności” (katalog otwarty):
- Nieobecności pracowników lub osób świadczących pracę za wynagrodzeniem na innej podstawie niż stosunek pracy, które uczestniczą lub mogłyby uczestniczyć w realizacji zamówienia;
- Decyzji Głównego Inspektora Sanitarnego lub państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego, w związku z przeciwdziałaniem COVID-19, nakładających na wykonawcę obowiązek podjęcia określonych czynności zapobiegawczych lub kontrolnych;
- Poleceń wydanych przez wojewodów lub decyzji wydanych przez Prezesa Rady Ministrów związanych z przeciwdziałaniem COVID-19,
- wstrzymania dostaw produktów, komponentów produktu lub materiałów, trudności w dostępie do sprzętu lub trudności w realizacji usług transportowych;
- okoliczności, o których mowa powyżej, w zakresie w jakim dotyczą one podwykonawcy lub dalszego podwykonawcy.
Kary umowne, odszkodowanie
Nowelizacja[4] do ustawy COVID-19 przewiduje, że nie stanowi naruszenia dyscypliny finansów publicznych:
- nieustalenie lub niedochodzenie od strony umowy, o której mowa w art. 15r ust. 1, [omówione w pkt. 4 powyżej – dot. wpływu okoliczności związanych z wystąpieniem COVID-19 na należyte wykonanie tej umowy, o ile taki wpływ wystąpił lub może wystąpić] należności powstałych w związku z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem umowy w sprawie zamówienia publicznego na skutek okoliczności związanych z wystąpieniem COVID-19, o których mowa w art. 15r ust. 1;
- zmiana umowy w sprawie zamówienia publicznego zgodnie z art. 15r ust. 4 [omówione w pkt. 4 powyżej].
Terminy dla postępowań odwoławczych w KIO oraz kontrole
Zgodnie z Nowelizacją ustawy o COVID-19 w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19:
- Prezes Urzędu Zamówień Publicznych będzie prowadził kontrole uprzednie,
- Terminy dotyczące postępowania odwoławczego, zawarte Dziale VI rozdziale 2 ustawy Prawo zamówień publicznych (w szczególności na wniesienie odwołania i przystąpienia do postępowania odwoławczego) nie ulegają wstrzymaniu ani zawieszeniu. W praktyce oznacza to, że wnoszenie odwołań do Krajowej Izby Odwoławczej pozostaje na niezmienionych zasadach.
- W tym okresie nie będą odbywały się rozprawy ani posiedzenia jawne przed Krajową Izbą Odwoławczą,
- Prezes Urzędu Zamówień Publicznych i Prezes Krajowej Izby Odwoławczej otrzymali upoważnienie do wydawania zarządzeń określających szczegółowe warunki organizacji pracy KIO, związane z zapewnieniem prawidłowego toku jej urzędowania oraz stosowanie środków zapewniających bezpieczeństwo.
Otwarcie ofert on-line
Urząd Zamówień Publicznych wskazał, że transmisja on-line z otwarcia ofert w zaistniałej sytuacji zagrożenia epidemicznego w sposób wystarczający realizuje zasadę jawności otwarcia ofert.
Elektroniczne prowadzenie postępowań poniżej progów unijnych
Urząd Zamówień Publicznych przypomniał, że dopuszczalne jest prowadzenie postępowań poniżej progów także w formie elektronicznej z kwalifikowanym podpisem elektronicznym co dotyczy komunikowania się z wykonawcami za pomocą środków komunikacji elektronicznej w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego o wartości poniżej progów unijnych, składnie ofert, wniosków, uzupełnianie dokumentów etc. [Obowiązek elektronizacji tych postępowań wchodzi w życie 1.01.2021 r.]
Terminy w procedurze o udzielenie zamówienia
Nie wynika to wprost z przepisów, jednakże wskazane jest aby Zamawiający przeanalizowali zapisy projektów umów w procedurach zamówieniowych, które mają być dopiero wszczęte:
- w odniesieniu do sposobu określania terminów realizacji zamówień oraz ich długości wskazane jest unikanie dat kalendarzowych oraz ustalenia terminów z uwzględnieniem okoliczności COVID-19;
- wskazane jest rozważenie przedłużenia w prowadzonych postępowaniach terminu składania ofert, terminu realizacji zamówienia.
[1] Nowelizacja uchwalona przez Sejm w dniu 28 marca 2020 r. przekazana do Senatu: o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw.
[2] Nowelizacja uchwalona przez Sejm w dniu 28 marca 2020 r. przekazana do Senatu: o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw.
[3] Przepis można oceniać jako dodatkowa przesłanka zmiany umowy, częściowo zbieżna z art. 144 ust. 1 pkt. 3 PZP.
[4] Nowelizacja uchwalona przez Sejm w dniu 28 marca 2020 r. przekazana do Senatu: o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw.