Arkadiusz Baran

AdwokatCounsel

Bio

Specjalizuje się w prawie mediów, internetu, nowych technologii, reklamy i własności intelektualnej oraz w ochronie dóbr osobistych.

Zapewnia wsparcie prawne klientom świadczącym usługi internetowe przy projektach dotyczących usług i treści cyfrowych, w tym projektach polegających na wdrożeniu Aktu o Usługach Cyfrowych (Digital Services Act). Doradza podmiotom z sektora kreatywnego w zakresie ochrony, legalnego korzystania oraz dystrybucji i licencjonowania treści chronionych prawami wyłącznymi. Obsługuje nadawców i operatorów telewizyjnych, platformy udostępniania wideo, platformy VOD i OTT oraz inne podmioty z sektora mediów elektronicznych. Realizuje projekty z zakresu e-commerce i usług świadczonych drogą elektroniczną.

Posiada doświadczenie w obsłudze projektów o zasięgu międzynarodowym. Reprezentuje Klientów w postępowaniach sądowych dotyczących ochrony praw autorskich i praw pokrewnych oraz dóbr osobistych w związku z naruszeniami w internecie. W Kancelarii uczestniczy w pracach praktyki TMT oraz zespołu Media Communication & Entertainment.

Autor publikacji z zakresu prawa cywilnego, nowych technologii i własności intelektualnej oraz referent na licznych konferencjach naukowych. Laureat XII edycji konkursu na najlepszą pracę naukową na temat własności intelektualnej organizowanego przez Urząd Patentowy RP. Członek Stowarzyszenia Prawa Nowych Technologii, zrzeszającego prawników specjalizujących się w obszarze TMT. 

Absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek Izby Adwokackiej w Krakowie.

Doradza klientom w języku polskim i angielskim.


Powiązane newsy

Publikacje 8
16 lut 2024

Aktualne problemy stosowania prawa nowych technologii w kontekście najnowszych regulacji

W ostatnim wydaniu kwartalnika „Prawo nowych technologii”, nakładem Wydawnictwo C.H.Beck ukazały się artykuły z udziałem ekspertów TKP, w których omówione zostały takie tematy jak:

16 lut 2024

AUC: Na co muszą się przygotować e-sklepy i marketplace’y

Unijny Akt o Usługach Cyfrowych (AUC) wchodzi w życie 17 lutego, stawiając nowe wyzwania przed e-sklepami i marketplace’ami, głównie poprzez zapewnienie większej przejrzystości w usługach internetowych i ochronę użytkowników.

09 lut 2024

Poradnik: Wszystko, co trzeba wiedzieć o AUC

W najnowszym wydaniu Dziennika Gazeta Prawna pojawił się obszerny poradnik zawierający 81 pytań i odpowiedzi na temat Aktu o usługach cyfrowych. Publikacja została opracowany przez: mec. Xawery Konarski, mec. Arkadiusz Baran, mec. Dominik Gabor, dr Piotr Wasilewski.

05 gru 2023

Jak skutecznie wdrożyć Akt o Usługach Cyfrowych?

W dzisiejszym wydaniu Dziennika Gazety Prawnej ukazał się najnowszy artykuł, w którym eksperci kancelarii TKP: Xawery Konarski, Piotr Wasilewski, Arkadiusz Baran, Dominik Gabor podpowiadają, jak skutecznie wdrożyć przepisy Aktu o Usługach Cyfrowych.

Pośrednicy internetowi, którzy uchybią obowiązkom nałożonym na nich przez AUC, będą musieli się liczyć z wysokimi karami. Te mogą wynosić nawet do 6 proc. rocznego światowego obrotu usługodawcy. Aby ich uniknąć, już teraz warto dokonać wielu zmian prawnych i operacyjnych pod kątem nowych przepisów.

Wyodrębniliśmy następujące etapy wdrożenia Aktu o Usługach Cyfrowych:

1. Identyfikacja usług podlegających AUC;

2. Analiza luk, w tym m.in. audyt i darkpattern;

3. Działania dostosowawcze, w tym m.in.:
 
– aktualizacja regulaminu świadczenia usług drogą elektroniczną (polityka moderowania treści), 
– opracowanie wewnętrznej procedury przyjmowania i rozpatrywania zgłoszeń w ramach mechanizmu notice&action, 
– opracowanie wzorów powiadomień i decyzji w zakresie moderowania treści, 
– wdrożenie zmian programistycznych w interfejsach stron internetowych i aplikacji mobilnych wykorzystywanych do świadczenia usług pośrednich;

4. Szkolenia (np. moderatorów, członków działów prawnych przedsiębiorstw z branży usług cyfrowych);

5. Audyt i raport powdrożeniowy.

Współdziałanie kluczem do sukcesu przy wdrożeniu AUC.

Tak jak przy tworzeniu nowego produktu, kluczem do wdrożenia AUC w firmie jest współdziałanie osób o różnych kompetencjach (np. legal, compliance, #IT, UI/UX). Dzięki temu rekomendacje prawników nie rozminą się z możliwościami technicznymi. Jeśli firma chce dokonać sprawnego wdrożenia AUC, nie należy koncentrować się na działaniach jednego zespołu, ale pomyśleć nad stworzeniem kompleksowego zespołu wdrożeniowego, gdzie swoje miejsce znajdą osoby z różnych zespołów.

19 maj 2023

Nadchodzą zmiany w reklamie internetowej

16 listopada ub. r. weszło w życie unijne rozporządzenie Akt o Usługach Cyfrowych (Digital Services Act), które w pełnym zakresie zacznie obowiązywać już 17 lutego 2024 r. Jednym z zagadnień, które reguluje AUC jest reklama prowadzona na platformach internetowych.

07 kwi 2022

Bezwarunkowy charakter zgody na rozprowadzanie programów objętych regulacją must carry/must offer – stanowisko KRRiT z 27.1.2022 r.

W dniu 27 stycznia 2022 r. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji opublikowała stanowisko w sprawie interpretacji przepisów ustawy o radiofonii i telewizji regulujących rozprowadzanie programów objętych zasadą mustcarry/mustoffer. To już kolejna odsłona sporu prowadzonego pomiędzy nadawcami zobowiązanymi do udostępnienia programów a operatorami, na których ciąży obowiązek rozprowadzania tych programów. Stanowisko organu to niewątpliwie wsparcie pozycji operatorów działających w Internecie i rozprowadzających programy w technologii streamingowej, jednak w starciu pomiędzy nadawcami a operatorami internetowymi ostatecznie mają szansę wygrać widzowie.

29 gru 2021

Dopuszczalność drogi sądowej w sprawie o zobowiązanie nadawcy do udzielenia operatorowi zgody na rozprowadzanie programu objętego regulacją must carry/must offer

Nadawca rozpowszechniający program objęty regulacją must carry/must offer, o której mowa w art. 43 i 43a ustawy z 29.12.1992 r. o radiofonii i telewizji nie może odmówić operatorowi rozprowadzającemu program w sieci telekomunikacyjnej zgody na rozprowadzanie tego programu. W sytuacji jednak, gdy nadawca bezpodstawnie odmawia udzielenia takiej zgody, operatorowi powinien przysługiwać efektywny instrument prawny nakierowany na jej wyegzekwowanie. Przewidziana w 43a RTVU administracyjna procedura przymuszania nadawcy przez Przewodniczącego Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji do udostępnienia operatorowi programu może w niektórych przypadkach okazać się bezskuteczna i w rezultacie może nie zagwarantować udzielenia operatorowi zgody na rozprowadzanie programu. Jako remedium postuluje się przyznanie operatorowi prawa do zainicjowania postępowania sądowego w sprawie o zobowiązanie nadawcy do udzielenia zgody na rozprowadzanie programu. Wątpliwości budzi jednak to, czy w sprawie dotyczącej obowiązków must carry/must offer, które uregulowane zostały w akcie z zakresu prawa administracyjnego, przysługuje droga sądowa w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego.

31 mar 2021

Akt o usługach cyfrowych. Kompendium

Szanowni Państwo,

Aktualności 19
27 mar 2024

The Legal 500 (Legalease) EMEA 2024

Z dumą informujemy, że kancelaria Traple Konarski Podrecki i Wspólnicy została wyróżniona w 5 obszarach praktyk przez The Legal 500 (Legalease) EMEA 2024!

22 lut 2024

TKP doradza MEGOGO przy uruchomieniu serwisu OTT w Polsce

Serdecznie gratulujemy MEGOGO uruchomienia serwisu OTT w Polsce! Cieszymy się, że zespół Media Communication & Entertainment kancelarii Traple Konarski Podrecki & Partners , na czele z Xawery Konarski i Arkadiusz Baran, mógł być częścią tego sukcesu.

12 lut 2024

Wszystko, co trzeba wiedzieć o AUC - 81 pytań i odpowiedzi

Nadchodzą duże zmiany dla przedsiębiorstw działających w branży internetowej! Już w najbliższą sobotę zacznie obowiązywać Akt o Usługach Cyfrowych (AUC), który jako nowa regulacja rodzi wiele pytań.

18 sty 2024

Nowa praktyka kancelarii: Usługi cyfrowe

Kolejna nowa praktyka w Traple Konarski Podrecki & Partners! Naszym celem jest zapewnienie klientom bezpieczeństwa prawnego, które jest podstawą do sprawnego podejmowania decyzji w zmiennym środowisku rynkowym.

27 gru 2023

Akt o Usługach Cyfrowych - podsumowanie wpisów w 2023 roku

Ostatnia środa 2023 roku to dla zespołu Media, Communication & Entertainment kancelarii Traple Konarski Podrecki & Partners kolejna okazja do podsumowania publikacji MCE News!

25 sie 2023

Akt o Usługach Cyfrowych - Digital Services Act

25 sierpnia 2023 r. to jedna z ważniejszych dat w kontekście stosowania Aktu o Usługach Cyfrowych. To właśnie dziś upływa termin na dostosowanie się przez największe platformy i wyszukiwarki internetowe do przepisów Aktu o Usługach Cyfrowych.

03 kwi 2023

Media Law International 2023

Z przyjemnością informujemy, że w tegorocznej edycji rankingu Media Law International kancelaria Traple Konarski Podrecki i Wspólnicy znalazła się ponownie w gronie kancelarii rekomendowanych i zajęła pozycję TIER 1.

23 lis 2022

Opublikowano nowy projekt ustawy o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz niektórych innych ustaw

W dniu dzisiejszym w RCL opublikowana została nowa wersja projektu ustawy o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz niektórych innych ustaw.

10 lis 2022

Czym jest FAST TV?  

Skrót “FAST TV” pochodzi od Free Ad-supported Streaming TV i oznacza telewizyjną usługę linearną. Usługa za pomocą streamingu internetowego pozwala na równoczesną dla wielu użytkowników dystrybucję programów telewizyjnych.

19 paź 2022

Projekt ustawy o ochronie małoletnich przed dostępem do nieodpowiednich treści w Internecie

W październiku br. w RCL opublikowany został projekt ustawy o ochronie małoletnich przed dostępem do nieodpowiednich treści w Internecie.

12 paź 2022

Zmiana stanowiska KRRiT ws. rozszczepiania sygnału programu

28 września br. KRRiT wydała komunikat, w którym poinformowała o uchyleniu swojego stanowiska z 29 kwietnia 2008 r. w sprawie dopuszczalności emisji lokalnych pasm programowych tzw. rozszczepiania programu.

21 wrz 2022

Stanowisko KRRiT w sprawie usługi pick-and-pay

KRRiT opublikowała w sierpniu br. stanowisko w sprawie usługi a la carte (pick-and-pay), które jest ważne dla działalności nadawców i operatorów telewizyjnych (operatorów kablowych, platform satelitarnych, operatorów IPTV czy operatorów rozprowadzających programy w modelu OTT). 

15 wrz 2022

CEE Legal HUB BootCamp 2022

W dniach 14-16 września 2022 r. na Kampusie Google for Startups w Warszawie będzie miał miejsce kolejny CEE Legal HUB BootCamp 2022.  

06 lip 2022

Parlament Europejski przyjął Akt o usługach cyfrowych

Zespół Media Communication & Entertainment opracował praktyczna listę Q&A na temat najważniejszych zagadnień wynikających z Aktu o usługach cyfrowych.  

04 lip 2022

Kancelaria TKP doradzała T-Mobile przy wdrożeniu telewizji internetowej

Serdecznie gratulujemy T-Mobile Polska startu nowej oferty usług telekomunikacyjnych, w ramach której operator będzie świadczył usługi telewizji internetowej ze 130 programami telewizyjnymi. Innowacyjność projektu polega na tym, że standardowy model IPTV został wzmocniony przez funkcjonalność OTT.

30 cze 2022

Awanse w Kancelarii

Z dumą i radością informujemy, że 10 osób z kancelarii dostało awans na stanowiska Managing Associate i Counsel.

15 cze 2022

Sprawozdanie KRRiT z działalności 2021 r. - wnioski dotyczące realizacji zasady mustcarry/mustoffer

Wypełniając obowiązek ustawowy, KRRiT przedstawiła sprawozdanie ze swojej działalności w 2021 r.  

13 cze 2022

Zwrot akcji w Parlamencie Europejskim w sprawie Aktu o Usługach Cyfrowych (DSA)

Jak donosi serwis Euractive.com, w piątek 10 czerwca Parlament Europejski sprzeciwił się tekstowi nowej wersji Aktu o Usługach Cyfrowych (DSA), który został wypracowany po porozumieniu politycznym osiągniętym w trilogach 23 kwietnia tego roku.

05 wrz 2021

Poland business run

Poland business run za nami!

Wydarzenia 10
04 gru 2024

Akt o Usługach Cyfrowych

W dniu 17 lutego 2024 r. zaczęło obowiązywać Rozporządzenie UE nazywane „nową Konstytucją Internetu”. Przepisy te w istotny sposób zmieniają zasady prowadzenia działalności gospodarczej w Internecie. Zapraszamy do udziału w konferencji organizowanej przez Puls Biznesu, podczas której eksperci odpowiedzą na kluczowe pytania związane z Aktem o usługach cyfrowych (AUC).

13 cze 2024

Akt o Usługach Cyfrowych (DSA) – nowe obowiązki i ryzyka prawne przedsiębiorców internetowych

Od 17 lutego 2024 r. obowiązuje unijny Akt o Usługach Cyfrowych (Digital Services Act), stanowiący istotną regulację dotyczącą świadczenia usług elektronicznych. Zważywszy na jego znaczenie, często określa się go mianem nowej „Konstytucji Internetu”. Zapraszamy na szkolenie, na którym mec. Xawery Konarski oraz mec. Arkadiusz Baran szczegółowo omówią zagadnienia związane z DSA już 13 czerwca.

22 mar 2024

II Konferencja Akt o Usługach Cyfrowych (AUC)

Już 22 marca 2024 r. mec. Arkadiusz Baran poprowadzi konferencję, która poświęcona będzie najnowszym regulacjom oraz wyzwaniom związanym z wdrażaniem Aktu o Usługach Cyfrowych (AUC) i ich wpływem na funkcjonowanie Internetu. Wydarzenie to stanowić będzie okazję do dyskusji na temat kluczowych zagadnień prawnych dotyczących świadczenia usług cyfrowych oraz do zgłębienia praktycznych implikacji tych przepisów dla różnych uczestników rynku internetowego.

20 mar 2024

Akt o Usługach Cyfrowych (DSA) – nowe obowiązki i ryzyka prawne przedsiębiorców internetowych

Od 17 lutego 2024 r. obowiązuje unijny Akt o Usługach Cyfrowych (Digital Services Act), stanowiący istotną regulację dotyczącą świadczenia usług elektronicznych. Zważywszy na jego znaczenie, często określa się go mianem nowej „Konstytucji Internetu”. Zapraszamy na szkolenie, na którym mec. Xawery Konarski oraz mec. Arkadiusz Baran szczegółowo omówią zagadnienia związane z DSA już 20 marca.

15 mar 2024

Akt o usługach cyfrowych okiem autorów komentarzy

15 marca 2024 r. Centrum Ochrony Danych Osobowych i Zarządzania Informacją, Okręgowa Izba Radców Prawnych w Łodzi oraz Katedra Europejskiego Prawa Gospodarczego organizują konferencję naukową pt. „Akt o Usługach Cyfrowych okiem autorów komentarzy”.

21 lut 2024

Akt o Usługach Cyfrowych (DSA) – nowe obowiązki i ryzyka prawne przedsiębiorców internetowych

Zapraszamy na szkolenie dotyczące unijnego Aktu o Usługach Cyfrowych, które odbędzie się 21 lutego. Wydarzenie poprowadzi mec. Xawery Konarski oraz mec. Arkadiusz Baran.

20 paź 2023 godz. 09:00 - 17:45

OKN (r)Ewolucja prawa Internetu: Akt o Usługach Cyfrowych

Serdecznie zapraszamy na konferencję organizowaną przez Centrum Badań Problemów Prawnych i Ekonomicznych Komunikacji Elektronicznej oraz Komisję Europejską w Polsce, pod patronatem merytorycznym naszej kancelarii.

29 mar 2023

Multiscreen Day 2023

W programie m.in.:

18 paź 2022 - 20 paź 2022

Forum Współpracy Edukacji i Biznesu - EduMixer

W dniach 18-20 października odbędzie się kolejna edycja Forum Współpracy Edukacji i Biznesu – EduMixer, której partnerem jest Polska Izba Informatyki i Telekomunikacji. W tym roku obrady będą skupione na problemie bezpieczeństwa w teleinformatyce i związanych z tym wyzwaniami dla edukacji, rynku pracy i przedsiębiorców.

Na wydarzeniu nie zabraknie przedstawicieli TKP. W czwartek Piotr Wasilewski i Arkadiusz Baran poprowadzą warsztaty merytoryczne pt. „Nowe obowiązki przedsiębiorców wynikające z Digital Services Act (DSA). Jakie kompetencje będą potrzebne w świetle nadchodzących zmian?”

Udział jest bezpłatny.

Blog 10
23 paź 2024

General Product Safety Regulation - nowe obowiązki dla podmiotów z sektora e-commerce

13 grudnia 2024 r. zacznie obowiązywać unijne rozporządzenie 2023/988 w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów (General Product Safety Regulation).

15 maj 2024

Europejski akt o wolności mediów (EMFA) – unijna broń w walce o pluralistyczne i niezależne media?

7 maja wszedł w życie nowy unijny akt prawny regulujący sektor usług medialnych. Mowa o Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1083 z dnia 11 kwietnia 2024 r. w sprawie ustanowienia wspólnych ram dla usług medialnych na rynku wewnętrznym i zmiany dyrektywy 2010/13/UE[1] (dalej: „EMFA”). Podstawowym celem EMFA jest harmonizacja niektórych aspektów przepisów krajowych związanych z pluralizmem mediów i niezależnością redakcyjną.

19 lut 2024

Czy sklepy internetowe muszą dostosować się do wymogów Aktu o Usługach Cyfrowych?

Unijny Akt o usługach cyfrowych zaczął obowiązywać 17 lutego 2024 r. Jednym z najważniejszych założeń nowego aktu prawnego jest zapewnienie większej przejrzystości w obszarze usług internetowych, a także wzmocnienie ochrony użytkowników takich usług.

07 cze 2023

Nadchodzą zmiany w reklamie internetowej

16 listopada 2022 r. weszło w życie unijne rozporządzenie Akt o usługach cyfrowych (Digital Services Act, dalej: „AUC”). Część jego przepisów już obowiązuje, natomiast w pełnym zakresie zacznie obowiązywać już 17 lutego 2024 r. Nie bez powodu AUC nazywany jest nową „konstytucją Internetu”. Z całą pewnością jest to jedna z najważniejszych regulacji prawnych z zakresu szeroko pojętego prawa Internetu w ostatnich dwudziestu latach. Spośród licznych zagadnień, które na nowo reguluje AUC, na szczególną uwagę zasługują kwestie związane ze sposobem prowadzenia reklamy w Internecie.

09 mar 2023

Rewolucja na rynku telewizyjnym w Polsce

Politycy obozu rządzącego zaproponowali w ostatnim czasie projekt zmian w ustawie o radiofonii i telewizji. Projekt ten okrzyknięto w opinii publicznej jako „lex pilot”. Dlaczego? Władze w Polsce chcą bowiem same, odgórnie i bez porozumienia z rynkiem decydować o tym, na których pozycjach w elektronicznych przewodnikach po programach (EPG) znajdą się określone programy u każdego operatora telewizyjnego. Co ciekawe, uprzywilejowane mają być jedynie programy Telewizji Publicznej (TVP).

24 sty 2022

Kilka uwag o dochodzeniu ochrony dóbr osobistych w związku z naruszeniem dokonanym na portalu społecznościowym

Sąd Apelacyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 26 maja 2021 r. (sygn. V ACa 451/20) oddalił apelację powoda od wyroku oddalającego pozew w sprawie o ochronę dóbr osobistych przeciwko usługodawcy udostępniającemu usługi w ramach portalu społecznościowego Facebook. Na tle zapadłego wyroku warto odnotować kilka istotnych uwag dotyczących: specyfiki dochodzenia ochrony dóbr osobistych w związku z naruszeniem dokonanym przez host providera na portalu społecznościowym, katalogu dóbr osobistych podlegających ochronie, koncepcji obiektywizacji naruszenia dóbr osobistych, bezprawności naruszenia oraz znaczenia regulaminu portalu społecznościowego.

29 kwi 2021

Wyłączenie odpowiedzialności dostawców usług pośrednich w świetle projektu Aktu o usługach cyfrowych (Digital Services Act)

Niniejszy artykuł stanowi fragment publikacji pt. „Akt o usługach cyfrowych. Kompendium”, która w całości poświęcona została omówieniu założeń projektu Aktu o usługach cyfrowych.

11 gru 2020

Zmiany w przepisach regulujących sektor e-commerce w związku z rozszerzeniem ochrony konsumenckiej na przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą

1 stycznia 2021 r. wejdą w życie przepisy Ustawy z dnia 31 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych[1]. Ustawa przewiduje zmiany w dwóch aktach prawnych regulujących sektor e-commerce, tj. w Ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny[2] oraz w Ustawie z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta[3]. Najważniejsze zmiany polegają na objęciu osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą (w określonych przypadkach) ochroną wynikającą z przepisów o niedozwolonych postanowieniach umownych, przyznaniu tym przedsiębiorcom w ramach rękojmi za wady rzeczy uprawnień konsumenta oraz zagwarantowaniu prawa odstąpienia od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa bez podania przyczyny.

28 kwi 2020

Vouchery na ratunek przedsiębiorcom w czasie pandemii COVID-19

Vouchery na ratunek przedsiębiorcom w czasie pandemii COVID-19

Skutki pandemii spowodowanej koronawirusem SARS-CoV-2 bardzo mocno odczuwają przedsiębiorcy, zwłaszcza w branży gastronomicznej, hotelarskiej, turystycznej, kulturalnej, rozrywkowej, rekreacyjnej, sportowej czy fryzjersko-kosmetycznej (tzw. sektor beauty[1]). Wprowadzone ograniczenia w prowadzeniu działalności gospodarczej, jakkolwiek przez niektórych pozytywnie oceniane z perspektywy skuteczności walki z rozprzestrzenianiem się koronawirusa, prowadzą do znaczącej, a w niektórych przypadkach nawet całkowitej utraty przychodu, a idąc dalej – płynności finansowej przedsiębiorców.

Jednym z rozwiązań, które mogą przyczynić się do ograniczenia negatywnych skutków ekonomicznych pandemii i utrzymania przynajmniej częściowej płynności finansowej przedsiębiorców są popularne vouchery (bony). Przekazanie klientowi przez przedsiębiorcę vouchera na towary lub usługi, które mogą zostać wydane lub zrealizowane po zniesieniu ograniczeń związanych z wprowadzeniem stanu epidemii lub zagrożenia epidemicznego, dla wielu przedsiębiorców może okazać się szansą na przetrwanie na rynku, jednocześnie korzystnie wpływając na budowanie lojalności klientów.

Voucher zamiast zwrotu środków według specustawy

Ustawa z 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (dalej: „ustawa COVID-19”)[2] przewiduje, że pozostające w bezpośrednim związku z wybuchem epidemii koronawirusa SARS-CoV-2 odstąpienie przez podróżnego od umowy o udział w imprezie turystycznej lub rozwiązanie takiej umowy przez organizatora turystyki nie jest skuteczne w przypadku wyrażenia przez podróżnego zgody na otrzymanie w zamian od organizatora turystyki vouchera do realizacji na poczet przyszłych imprez turystycznych. Zgoda podróżnego na wydanie vouchera powoduje, że umowa o udział w imprezie turystycznej nie zostanie rozwiązana, a przedsiębiorca zajmujący się organizacją imprez turystycznych nie będzie zobowiązany do zwrotu środków wpłaconych przez podróżnego na poczet imprezy turystycznej. Co istotne, ustawa ogranicza okres ważności vouchera – może on zostać zrealizowany w ciągu roku od dnia, w którym miała się odbyć impreza turystyczna. Wartość vouchera nie może być niższa niż kwota wpłacona na poczet realizacji dotychczasowej umowy o imprezę turystyczną.

Niewątpliwie rozwiązanie polegające na możliwości wydania vouchera zamiast zwrotu środków, łącznie z wprowadzonym ustawą COVID-19 odsunięciem skutku odstąpienia od umowy o udział w imprezie turystycznej lub jej rozwiązania o 180 dni od dnia powiadomienia przez podróżnego o odstąpieniu od umowy lub powiadomienia przez organizatora turystyki o rozwiązaniu umowy, może przyczynić się do utrzymania płynności finansowej przedsiębiorców działających w branży turystycznej. Przyjęcie przez klienta vouchera nie powoduje rozwiązania umowy z organizatorem turystyki, dlatego środki wpłacone przez klientów będą podlegały ochronie przed niewypłacalnością[3].

Podobny mechanizm ustawa COVID-19 przewiduje w odniesieniu do rozwiązania z klientem umowy przez przedsiębiorcę świadczącego usługi hotelarskie lub prowadzącego działalność związaną z organizacją wystaw i kongresów lub działalnością kulturalną, rozrywkową, rekreacyjną i sportową lub organizującego wystawy tematyczne lub imprezy plenerowe, które pozostaje w bezpośrednim związku z wybuchem epidemii wirusa SARS-CoV-2. W tej sytuacji przedsiębiorca jest zobowiązany zwrócić klientowi wpłacone środki w terminie 180 dni od dnia skutecznego rozwiązania umowy. Jednak rozwiązanie umowy nie będzie skuteczne w przypadku wyrażenia przez klienta zgody na otrzymanie w zamian od przedsiębiorcy vouchera do realizacji na poczet przyszłych wydarzeń w obszarze działalności przedsiębiorcy w ciągu roku od dnia, w którym miało się odbyć wydarzenie, za które klient wniósł zapłatę.

Czym są vouchery?

Jakkolwiek voucher nie został zdefiniowany w polskim porządku prawnym, to przyjąć należy, że pojęcie to zakresowo tożsame jest z definicją bonu zawartą w art. 2 pkt 41 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej: „ustawa o VAT”)[4]. Zgodnie z nią bon stanowi instrument, z którym wiąże się obowiązek jego przyjęcia jako wynagrodzenia lub części wynagrodzenia za dostawę towarów lub świadczenie usług. Istotne jest, że w przypadku bonu towary, które mają zostać dostarczone, lub usługi, które mają zostać wykonane, lub tożsamość potencjalnych dostawców lub usługodawców są wskazane w samym instrumencie lub określone w powiązanej dokumentacji, w tym w warunkach wykorzystania tego instrumentu. Bony mogą mieć charakter płatny (tj. mogą być oferowane w drodze zakupu) lub bezpłatny. Bon może zatem stanowić formę zapłaty wynagrodzenia (lub jego części) za dostawę towarów lub świadczenie usług, natomiast sam w sobie nie stanowi ani towaru, ani usługi.

Zazwyczaj bony (vouchery) wydawane są w określonym celu handlowym lub promocyjnym, tj. w celu stymulowania sprzedaży określonych towarów lub usług lub ułatwiania płatności za takie towary lub usługi. Nie jest natomiast bonem taki instrument, który wprawdzie uprawnia do zniżki przy zakupie towarów lub usług, ale nie uprawnia klienta do ich otrzymania.

Bon (voucher) stanowi znak legitymacyjny, który może przybrać formę materialną (np. dokument papierowy, karta magnetyczna, karta z chipem) lub zdematerializowaną (np. voucher elektroniczny w formie wieloznakowego kodu).

Skutki VAT bonów jednego (SPV) i różnego (MPV) przeznaczenia

Decydując się na wydanie vouchera będącego bonem jednego lub różnego przeznaczenia, przedsiębiorca powinien szczegółowo rozważyć podatkowe skutki takiego działania. Należy zauważyć, że od 1 stycznia 2019 r. w ustawie o VAT obowiązuje regulacja dotycząca opodatkowania bonów, która jednocześnie stanowi implementację dyrektywy Rady (UE) 2016/1065[5].

Z punktu widzenia przedsiębiorcy i obowiązku odprowadzania podatku VAT istotne jest rozróżnienie na dwa rodzaje bonów:

  • bon jednego przeznaczenia[6] (ang. single purpose voucher – SPV), który cechuje się tym, że miejsce dostawy towarów lub świadczenia usług, których dany bon dotyczy, oraz VAT należny z tytułu tych towarów lub usług są znane w chwili emisji[7] bonu (np. voucher na usługę fryzjerską, która opodatkowana jest 8-procentową stawką VAT);
  • bon różnego przeznaczenia (ang. multi-purpose voucher – MPV), przez który rozumie się każdy bon, który nie spełnia warunków przewidzianych dla bonów jednego przeznaczenia. Z reguły chodzi o takie bony, które mogą być wymienione na towary lub usługi objęte różnymi stawkami podatku VAT (np. bon do wykorzystania w sklepie na zakup towarów podlegające różnym stawkom VAT).

Kluczowe z punktu widzenia utrzymania płynności finansowej przedsiębiorcy jest to, że bony jednego przeznaczenia podlegają opodatkowaniu w momencie ich emisji, natomiast bony różnego przeznaczenia – dopiero w momencie ich realizacji.

Zasadą jest, że przekazanie (transfer) bonu jednego przeznaczenia jest traktowane jak świadczenie usług lub dostawa towarów, których bon dotyczy, w związku z czym już w momencie przekazania bonu jednego przeznaczenia powstaje obowiązek podatkowy. Dostawę towarów uznaje się bowiem za dokonaną, a usługi za wykonane z chwilą przekazania bonu jednego przeznaczenia. Samo wykonanie usługi lub wydanie towarów nie podlega odrębnemu opodatkowaniu. W przypadku gdy wynagrodzenie za dostawy towarów lub świadczenie usług będzie wyższe niż wartość bonu i pozostałą kwotę klient zapłaci w formie pieniężnej (lub innej) na rzecz faktycznego sprzedawcy, kwota nadwyżki, która nie została pokryta bonem, będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT według zasad ogólnych (będzie stosowana stawka podatku właściwa dla faktycznie dostarczonego towaru lub faktycznie wykonanej usługi). To samo dotyczy dystrybutorów, którzy w imieniu własnym i na rachunek własny sprzedają (odsprzedają) bony jednego przeznaczenia. Tacy dystrybutorzy mają obowiązek odprowadzenia podatku VAT od sprzedaży tych bonów w taki sposób, jakby otrzymane przez nich wynagrodzenie za te bony było wynagrodzeniem za towary lub usługi objęte bonem.

Wydaje się, iż rozwiązanie polegające na wydawaniu przez przedsiębiorców bonów jednego przeznaczenia nie jest zatem optymalne z punktu widzenia obowiązków podatkowych. Przedsiębiorca będzie bowiem zobowiązany do zapłaty podatku VAT w momencie wydania klientowi takiego bonu, mimo że bon zostanie zrealizowany przez klienta w późniejszym terminie (lub w ogóle nie zostanie zrealizowany). W obecnej sytuacji gospodarczej taki mechanizm może negatywnie wpływać na utrzymanie płynności finansowej przedsiębiorcy.

Inaczej jest w przypadku bonów różnego przeznaczenia: przekazanie bonu jest neutralne z punktu widzenia podatku VAT. Dopiero faktyczne wykonanie dostawy towaru lub świadczenie usług będzie podlegało opodatkowaniu. Przedsiębiorca, który przekazuje klientom bony różnego przeznaczenia, ma możliwość akumulowania środków od klientów bez obowiązku zapłaty podatku VAT do momentu rzeczywistej realizacji bonu, czyli wydania towaru lub wykonania usługi. Jednocześnie na przedsiębiorcy przekazującym bon różnego przeznaczenia nie będą ciążyć obowiązki dokumentacyjne w zakresie VAT – czynność przekazania bonów dokumentowana będzie notą księgową lub innym dokumentem wewnętrznym.

Warto przy tym zauważyć, że w przypadku bonów różnego przeznaczenia nie podlega opodatkowaniu transfer bonu różnego przeznaczenia, natomiast opodatkowaniu podlegać będą jedynie usługi o charakterze promocyjnym lub dystrybucyjnym, które są wykonywane przez podmiot pośredni (podmiot, który nie dokonuje dostawy towaru lub świadczenia usług) na rzecz emitenta bonów[8].

W świetle powyższego rozwiązanie polegające na wydawaniu klientom bonów różnego przeznaczenia w obecnej sytuacji wydaje się mocno pożądane.

Vouchery jako usługi płatnicze?

Ustawa z 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (dalej: „ustawa UUP”)[9] określa zasady świadczenia usług płatniczych oraz rodzaje działalności wyłączone spod reżimu tej ustawy. Mając na uwadze, że wydawanie i realizacja voucherów wiąże się z obszarem dotyczącym płatności i usług płatniczych, konieczne jest, aby przedsiębiorca decydujący się na emisję voucherów w każdym przypadku przeanalizował, czy mają zastosowanie przepisy regulujące usługi płatnicze.

Ustawa UUP przewiduje wyłączenia, które pozwalają na uniknięcie przez przedsiębiorcę posługującego się voucherami konieczności dostosowania modelu prowadzenia działalności do jej regulacji. Z zakresu przedmiotowego ustawy UUP wyłączone[10] są, zgodnie z art. 6 pkt 7) lit. e) ustawy UUP, transakcje płatnicze oparte na voucherze wydanym jako dokument w postaci papierowej. W przypadku voucherów wydawanych w innej postaci niż dokument papierowy (np. karty magnetyczne lub elektroniczne), w zależności od sposobu ich wykorzystania, istnieje ryzyko zakwalifikowania takich voucherów jako instrumentów płatniczych. Taka kwalifikacja ma istotne znaczenie, ponieważ zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 4) ustawy UUP, przez usługi płatnicze rozumie się działalność polegającą na wydawaniu instrumentów płatniczych. Konsekwencją uznania voucherów za instrument płatniczy może być m.in. konieczność uzyskania przez danego przedsiębiorcę statusu dostawcy usług płatniczych (np. krajowej instytucji płatniczej lub małej instytucji płatniczej). Jednak nawet w przypadku voucherów innych niż wydawanych w postaci dokumentów papierowych, ustawa UUP przewiduje dodatkowe wyłączenia spod jej stosowania.

Zgodnie z art. 6 pkt 11) ustawy UUP wyłączeniu ze stosowania tej ustawy podlegają usługi oparte na instrumentach płatniczych, które można wykorzystywać jedynie w ograniczony sposób i które spełniają co najmniej jeden z poniższych warunków:

  • pozwalają posiadaczowi nabywać towary lub usługi wyłącznie w placówkach wydawców tych instrumentów lub w ramach ograniczonej sieci podmiotów związanych umową handlową bezpośrednio z zawodowym wydawcą tych instrumentów,
  • służą wyłącznie do nabywania bardzo ograniczonego zakresu towarów lub usług,
  • mogą być używane wyłącznie w jednym państwie członkowskim, jeżeli instrumenty takie są dostarczane na wniosek przedsiębiorcy lub jednostki sektora finansów publicznych, są regulowane ze względu na określone cele społeczne lub podatkowe przez krajowy lub samorządowy organ administracji publicznej i służą do nabycia określonych towarów lub usług od dostawców związanych z wydawcą umową handlową.

W przypadku bonów różnego przeznaczenia może powstać problem z wykazaniem spełnienia przesłanki z art. 6 pkt 11) lit. b) ustawy UUP (nabywanie bardzo ograniczonego zakresu towarów lub usług). Zgodnie z komunikatem Komisji Nadzoru Finansowego z 24 grudnia 2018 r.: „użyte w tym wyłączeniu sformułowanie bardzo ograniczony zakres towarów lub usług należy interpretować jako zakres mający granice, tj. zamknięty, policzalny zbiór towarów i usług, w ramach którego występuje mała liczba (co do zasady kilka) elementów, przy czym każdy przypadek wymaga indywidualnej oceny pod kątem wskazanego wyżej kryterium. Przykładem mogą być tu karty paliwowe umożliwiające wyłącznie zakup paliwa i płynów eksploatacyjnych do aut oraz wnoszenie opłat za przejazd płatnymi odcinkami autostrad albo karty transportu miejskiego, umożliwiające dokonywanie opłat za korzystanie ze środków komunikacji miejskiej.”

W przypadku, gdy voucher podlega wyłączeniu spod regulacji ustawy UUP w związku z tym, że uprawnia do zakupów jedynie w sklepie wydawcy vouchera lub w sieci sklepów powiązanych umową handlową z wydawcą vouchera albo uprawnia do nabywania bardzo ograniczonego zakresu towarów lub usług, przedsiębiorca, którego całkowita wartość transakcji płatniczych dokonanych podczas ostatnich 12 miesięcy przekracza 1 000 000 euro, zobowiązany jest przekazać KNF w terminie 14 dni od końca miesiąca, w którym nastąpiło przekroczenie tej kwoty, powiadomienie zawierające opis oferowanych usług[11].

Sprzedaż voucherów na realizację usług w przyszłości – o czym należy pamiętać

Z punktu widzenia istnienia obowiązku ewidencjonowania sprzedaży vouchera będącego bonem jednego lub różnego przeznaczenia możliwe są więc dwa scenariusze:

  • jeśli voucher będzie wskazywał na daną usługę, opodatkowaną według określonej stawki VAT, wówczas konieczne będzie ewidencjonowanie tej sprzedaży z użyciem kasy fiskalnej;
  • w przypadku gdy voucher będzie wskazywał na możliwość jego realizacji u danego usługodawcy (np. w konkretnym salonie kosmetyczno-fryzjerskim), a jednocześnie będzie uprawniał do zakupu usług opodatkowanych według różnych stawek VAT (np. usług fryzjerskich, opodatkowanych według stawki 8%, oraz usług kosmetycznych, opodatkowanych według stawki 23%), wówczas opodatkowanie podatkiem VAT będzie miało miejsce z chwilą realizacji konkretnej usługi w zamian za voucher. Innymi słowy: dopiero faktyczne wykonanie usługi będzie podlegało opodatkowaniu.

Istotą powyższego rozróżnienia jest to, czy w momencie emisji bonu dostępnych jest wystarczająco dużo informacji, by stwierdzić, gdzie ma nastąpić opodatkowanie podatkiem VAT i w jakiej kwocie, w związku z dostawą towarów lub świadczeniem usług, na które bon ostatecznie zostanie wymieniony[12].

Nadto, należy zastanowić się, czy przy wdrożeniu przez przedsiębiorcę konkretnego rozwiązania znajdą zastosowanie przepisy regulujące usługi płatnicze.

Oprócz wskazanych powyżej skutków podatkowych oraz konsekwencji w zakresie ewentualnej kwalifikacji jako usług płatniczych, przedsiębiorcy powinni także rozważyć konsekwencje biznesowe wdrożenia rozwiązania polegającego na wydawaniu voucherów. Istnieje bowiem ryzyko, że oferowanie voucherów rozwiąże jedynie krótkoterminowe problemy związane z nagłym brakiem lub znaczącym spadkiem popytu na oferowane przez przedsiębiorcę produkty lub usługi. Wydaje się, że vouchery umożliwią utrzymanie płynności finansowej, pokrywającej np. koszty stałe, z których trudno byłoby zrezygnować przedsiębiorcy w sposób elastyczny (wynagrodzenia dla pracowników, opłaty z tytułu wynajmu powierzchni biurowej lub handlowej itp.).

Średnio i długoterminowe konsekwencje biznesowe skorzystania z voucherów będą wymagać od przedsiębiorców odpowiedniego przygotowania. Realizacja przez przedsiębiorców usług opłaconych w przeszłości (skorzystanie z voucherów), może okazać się równoznaczna z utratą możliwości świadczenia innych usług w tym samym czasie – niezbędne będzie zatem utrzymanie odpowiedniego balansu pomiędzy świadczeniem usług już należnych (opłaconych za pomocą vouchera) a obsługą nowych klientów. Istnieje bowiem ryzyko, że skumulowanie zbyt dużej ilości usług, które przychód wygenerowały w przeszłości, może mieć dla przedsiębiorców negatywne konsekwencje z perspektywy utrzymania płynności finansowej po ustaniu pandemii.

[1] Od 1 kwietnia 2020 r. decyzją premiera Mateusza Morawieckiego zamknięte są salony fryzjerskie, kosmetyczne i inne, świadczące usługi w segmencie beauty.

[2] Tekst jedn.: Dz. U. z 2020 r., poz. 568.

[3] Zob. uzasadnienie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, druk sejmowy nr 299, s. 18.

[4] Tekst jedn.: Dz. U. z 2020 r., poz. 106.

[5] Dyrektywa Rady (UE) 2016/1065 z dnia 27 czerwca 2016 r. zmieniająca dyrektywę 2006/112/WE w odniesieniu do bonów na towary lub usługi (Dz. Urz. UE L 177 z 01.07.2016, s. 9).

[6] Zgodnie z art. 2 pkt 43 ustawy o VAT przez bon jednego przeznaczenia rozumie się bon, w przypadku którego miejsce dostawy towarów lub świadczenia usług, których bon dotyczy, oraz kwota należnego podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze z tytułu dostawy tych towarów lub świadczenia tych usług są znane w chwili emisji tego bonu.

[7] Zgodnie z art. 2 pkt 42 ustawy o VAT przez emisję bonu rozumie się pierwsze wprowadzenie bonu do obrotu.

[8] Zgodnie z art. 8b ust. 2 ustawy o VAT w przypadku gdy transferu bonu różnego przeznaczenia dokonuje podatnik inny niż podatnik dokonujący czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem zgodnie z ust. 1, opodatkowaniu podatkiem podlegają usługi pośrednictwa oraz inne usługi, które można zidentyfikować, takie jak usługi dystrybucji lub promocji, dotyczące tego bonu.

[9] Tekst jedn. Dz.U. z 2019 r. poz. 659.

[10] Z zastrzeżeniem art. 6a-6d ustawy UUP.

[11] Art. 6c ust. 1 ustawy UUP.

[12] Zob. pismo Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 29 maja 2019 r., sygn. 0115-KDIT1-1.4012.112.2019.2.DM.

Podcast 1
22 lis 2022

Granice wolności słowa w Internecie

W kolejnym odcinku TKP on air o granicach wolności słowa w internecie, dozwolonej krytyce i ochronie dóbr osobistych rozmawiają mec. Michał Sobolewski i mec. Arkadiusz Baran.

Poznaj nasz zespół